Η επικοινωνία αποτελεί ένα από τα πιο σύνθετα ζητήματα προς διερεύνηση και ένα από τα δομικά στοιχεία της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων. Επιτυγχάνεται μέσω των κοινωνικών δεξιοτήτων που επιτρέπουν την αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών και εδραιώνουν την κατανόηση. Ως κοινωνική δεξιότητα ορίζεται η διαδικασία κατά την οποία το άτομο εφαρμόζει ένα σύνολο στοχοκατευθυνόμενων, αλληλένδετων και κατά περίπτωση κατάλληλων κοινωνικών συμπεριφορών, που μαθαίνονται και ελέγχονται. Μάλιστα, οι ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες συνδέονται με μία πληθώρα συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών, που ενυπάρχουν σε διάφορες διαταραχές.
Συνέπειες των ελλιπών κοινωνικών δεξιοτήτων
Τα ελλείμματα στις κοινωνικές δεξιότητες συνδέονται με ένα φάσμα δυσκολιών, που αφορούν σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής. Όσον αφορά στις διαπροσωπικές σχέσεις, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι τα άτομα με ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες είναι λιγότερο δημοφιλή μεταξύ των συνομηλίκων και λιγότερο ικανοποιημένοι και επιτυχημένοι στις ρομαντικές τους σχέσεις συγκριτικά με τα άτομα που διαθέτουν καλύτερες δεξιότητες . Αναφορικά με την ψυχική υγεία, τα άτομα με ελλείμματα στην επικοινωνία διατρέχουν κίνδυνο εκδήλωσης κατάθλιψης, κοινωνικούς άγχους, μοναξιάς και αλκοολισμού. Επίσης, τα ελλείμματα έχουν συνδεθεί με την ακαδημαϊκή ανεπάρκεια. Φυσικά, η σχέση μεταξύ κοινωνικών και ψυχολογικών δυσκολιών και πτωχών κοινωνικών δεξιοτήτων είναι αμφίδρομη. Και τα δύο μπορούν να είναι είτε αίτιο είτε αποτέλεσμα.
Εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες
H εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες συστήνεται για τη μείωση των παραπάνω δυσκολιών. Σε περιπτώσεις, που οι κοινωνικές δεξιότητες εξηγούν άλλες δυσκολίες, όπως αυτές που περιγράφηκαν παραπάνω, η εκπαίδευση μπορεί να χρησιμεύσει και ως πρόληψη εκδήλωσης αυτών των διαταραχών. Σε περιπτώσεις που οι ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες αποτελούν το αποτέλεσμα άλλων ψυχολογικών ή κοινωνικών δυσκολιών, τότε η εκπαίδευση μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία και να ενισχύσει την ευημερία του ατόμου που βρίσκεται σε θεραπεία.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την ατομική ψυχοθεραπεία. Εντός των συνεδριών μπορεί να αναλυθεί η κοινωνική συμπεριφορά του ατόμου, να εντοπιστούν τα σφάλματα κατά την κοινωνική συνδιαλλαγή και να ενισχυθούν τα σημεία εκείνα που το άτομο φαίνεται να δυσκολεύεται.
Επιπλέον, μέσα σε ένα ομαδικό θεραπευτικό πλαίσιο, το άτομο έχει την ευκαιρία να εκπαιδευτεί επαρκώς στις κοινωνικές δεξιότητες, αλλά και να τις εκτελέσει σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Όταν ένα παιδί ή έφηβη παρουσιάζει ελλειπείς κοινωνικές δεξιότητες, αυτό μπορεί να επηρεάσει την εικόνα εαυτού, τις σχέσεις με τους συνομηλίκους, την ακαδημαϊκή πορεία κ.α. Στις περιπτώσεις αυτές, τόσο η ατομική ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων, όσο και ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί να ενισχύσει το άτομο.
