Gaming Disorder: Πότε το παιχνίδι γίνεται πρόβλημα;
Η διαταραχή ενασχόλησης με τα ψηφιακά παιχνίδια εντάχθηκε πρόσφατα στη Διεθνή Ταξινόμηση Νοσημάτων. Τι σημαίνει αυτό για γονείς, επαγγελματίες υγείας και όσους αγαπούν το gaming;
Η τεχνολογία έχει φέρει τα βιντεοπαιχνίδια στο επίκεντρο της καθημερινότητας εκατομμυρίων ανθρώπων, μικρών και μεγάλων. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, το παιχνίδι μπορεί να πάψει να είναι απλώς μια μορφή ψυχαγωγίας και να μετατραπεί σε πρόβλημα που επηρεάζει τη ζωή του ατόμου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναγνώρισε επισήμως αυτή τη μορφή εθιστικής συμπεριφοράς ως διαταραχή ενασχόλησης με τα παιχνίδια (gaming disorder), εντάσσοντάς τη στη 11η Αναθεώρηση της Διεθνούς Ταξινόμησης Νοσημάτων (ICD-11).
Τι είναι η διαταραχή ενασχόλησης με τα παιχνίδια;
Η διαταραχή αυτή περιγράφει ένα μοτίβο συμπεριφοράς όπου το άτομο χάνει τον έλεγχο στη χρήση ψηφιακών ή βιντεοπαιχνιδιών, δίνει όλο και μεγαλύτερη προτεραιότητα στο παιχνίδι εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων και συνεχίζει να παίζει παρά τις αρνητικές επιπτώσεις. Για να τεθεί διάγνωση, η συμπεριφορά πρέπει να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινή λειτουργικότητα (π.χ. προσωπικές σχέσεις, σχολείο, εργασία) και να διαρκεί τουλάχιστον 12 μήνες.
Πρέπει να ανησυχούν όλοι οι gamers;
Όχι απαραίτητα. Σύμφωνα με τις έρευνες, μόνο ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων που ασχολούνται με παιχνίδια αναπτύσσει συμπεριφορές που πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια της διαταραχής. Ωστόσο, καλό είναι όσοι παίζουν συστηματικά να παρακολουθούν:
- Τον χρόνο που αφιερώνουν στο παιχνίδι
- Τυχόν παραμέληση βασικών υποχρεώσεων ή κοινωνικών σχέσεων
- Αλλαγές στη διάθεση, τον ύπνο ή τη λειτουργικότητά τους
Η πρόληψη ξεκινά από την αυτοπαρατήρηση και την ισορροπία.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Η ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα. Εάν κάποιος νιώθει πως το παιχνίδι έχει αρχίσει να επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητά του ή αν γονείς παρατηρούν ανησυχητικά σημάδια στα παιδιά τους, η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας από ειδικό ψυχικής υγείας είναι απαραίτητη.
Το παιχνίδι είναι απόλαυση, όχι παγίδα. Η ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας μάς βοηθά να απολαμβάνουμε τα οφέλη της χωρίς να χάνουμε τον έλεγχο
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) είναι μία από τις πιο τεκμηριωμένες και αποτελεσματικές μεθόδους για την αντιμετώπιση της εξαρτητικής συμπεριφοράς προς τα βιντεοπαιχνίδια. Εστιάζει στον εντοπισμό και την τροποποίηση δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών που συντηρούν το πρόβλημα. Οι στόχοι της CBT στη διαταραχή gaming αφορούν την αυτοπαρατήρηση και καταγραφή της συμπεριφοράς, την αναγνώριση γνωσιακών διαστρεβλώσεων, την ενίσχυση εναλλακτικών δραστηριοτήτων, τη διαχείριση πλήξης, άγχους ή μοναξιά, την ανάπτυξη δεξιοτήτων ελέγχου παρορμήσεων, την οριοθέτηση και ρύθμιση του χρόνου οθόνης.
Η Συστημική Θεραπεία δεν εστιάζει στο "πρόβλημα" του ατόμου απομονωμένα, αλλά το κατανοεί μέσα στο πλαίσιο των σχέσεων του ατόμου – κυρίως της οικογένειας. Έτσι, η υπερβολική ενασχόληση με τα παιχνίδια μπορεί να ιδωθεί όχι μόνο ως σύμπτωμα, αλλά και ως μήνυμα ή προσπάθεια ρύθμισης μιας δυναμικής. Η συστημική προσέγγιση εστιάζει στην αποπαθολογικοποίηση του ατόμου, στην κατανόηση του «συμπτώματος» ως μορφής επικοινωνίας, στη διερεύνηση των οικογενειακών μοτίβων, στην ενίσχυση των σχέσεων και στην αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων σύνδεσης, καθώς και στη διευκόλυνση της μετάβασης προς πιο λειτουργικά σενάρια.
